PROJECT

Markt van Meulebeke – Winnaar CPA 2023-2023 Public Spaces

OPDRACHTGEVER

Gemeente Meulebeke

ONTWERP

Denis Dujardin BV en Infrabureau Demey

UITVOERING

NV Casteleyn

KLEIKLINKER

DecimA Sepia en Vanille

VERWERKING

Visgraat

Foto's: © Tijs Ketsman

In 2022 besloot de gemeente Meulebeke haar centrale marktplein en de omliggende omgeving grondig te herinrichten. De plannen, uitgewerkt door een samenwerking van Infrabureau DEMEY en Denis Dujardin, hadden als doel om zowel de functionaliteit als de esthetiek van het plein te verbeteren, terwijl duurzaamheid en waterbeheer een sleutelrol speelden. Een van de belangrijkste keuzes in dit project was het gebruik van kleiklinkers van Vande Moortel, die waterpasserend konden aangelegd worden zonder afstandshouders of comfortverlies en tegelijk een esthetische meerwaarde boden. Het project werd nu ook bekroond met de prestigieuze Vande Moortel Clay Paver Award 2022 - 2023 in de categorie "Public spaces".

Functionele uitdagingen bij het ontwerp

Verschillende aspecten waren van belang bij het complexe ontwerp van dit nieuwe marktplein, zoals de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel, de infiltratie van het oppervlaktewater in de bodem en een nieuwe visie op de algemene mobiliteit en leefbaarheid op en rond de markt. Zo werd het circulatieplan rond de kerk gewijzigd, en werd een nieuwe fietszone en een aansluitingspunt voor openbaar vervoer ingericht, rekening houdend met een maximaal behoud van parkeerplaatsen en de inpassing van de marktkramen van de wekelijkse markt. Daarnaast moest de markt ook dienst doen als een functionele publieke ruimte met aanwezige groene accenten en een kleurenpallet in de verharding, om het ontwerp niet alleen functioneel, maar ook esthetisch aangenaam te maken.

De keuze voor kleiklinkers van Vande Moortel

Aangezien twee van de vereisten voor het ontwerp het maximale behoud van parkeerplaatsen en de inpassing van marktkramen waren, was er voldoende aanwezigheid van verharding op deze markt nodig. Kleiklinkers zijn in Vlaanderen een populaire keuze voor stedelijke herinrichting, vooral door hun robuustheid, duurzaamheid en esthetische kwaliteiten. In Meulebeke werd gekozen voor de kleiklinkers DecimA Sepia en Vanille, hoogwaardige producten die zowel duurzaam als elegant zijn. Deze kleiklinkers werden specifiek geselecteerd om een evenwicht te vinden tussen functionaliteit en schoonheid. Ze zijn niet alleen visueel aantrekkelijk als duurzaam verhardingsmateriaal, maar ook bijzonder geschikt voor waterbeheer, een aspect dat in dit project van cruciaal belang was.

De waterdoorlaatbaarheid van de kleiklinkers is een belangrijke troef voor publieke ruimtes in een tijd waarin klimaatadaptatie en waterbeheer bovenaan de agenda staan. Steden en dorpen kampen steeds vaker met hevige regenval en overstromingen, en verhardingsmaterialen die waterdoorlatend zijn, kunnen bijdragen aan een betere afvoer van regenwater, zeker in combinatie met groene zones. De kleiklinkers van Vande Moortel combineren een hoge waterdoorlaatbaarheid met een lange levensduur, wat ze tot een ideale keuze maakt voor de herinrichting van openbare ruimtes zoals het marktplein van Meulebeke.

Afwisseling tussen groen en verharding

Het aspect van waterdoorlaatbaarheid was een van de kernprincipes van het herinrichtingsproject. In plaats van een volledig verhard plein te creëren dat het regenwater rechtstreeks naar de riolering leidt, werd gekozen voor een combinatie van waterdoorlatende materialen en groene zones die het water kunnen opvangen en laten infiltreren. Waar vroeger het plein vooral functioneel was met weinig aandacht voor groen, is er nu veel meer ruimte voor natuur. Bomen, struiken en grasvelden wisselen de verharde delen van het plein af, wat niet alleen een aangename esthetiek biedt, maar ook bijdraagt aan de leefbaarheid en ecologie van het plein. Deze afwisseling creëert ook schaduwrijke plekken en koelte, wat vooral tijdens de zomermaanden een groot voordeel is. De ellipsvorme betonmodules met groen met geintegreerde zitbanken zorgen voor een extra dynamiek en speelsheid, waarbij de klassieke stroefheid van dergelijke marktplaatsen wordt vermeden.

Functionaliteit en esthetische meerwaarde

Naast de technische voordelen van de kleiklinkers en het waterdoorlatende systeem, biedt het vernieuwde plein ook een duidelijke esthetische meerwaarde. De gekozen materialen, in combinatie met het nieuwe ontwerp van het plein, zorgen voor een moderne, strakke uitstraling die perfect past bij de historische context van Meulebeke. Het ontwerp respecteert de bestaande architectuur van de gemeente, terwijl het toch eigentijds en functioneel aanvoelt. De kleiklinkers dragen bij aan deze esthetiek door hun natuurlijke kleuren en texturen, die zowel klassiek als tijdloos zijn. Ze geven het plein een warme en uitnodigende uitstraling, wat de algehele beleving van de ruimte verbetert. Het is een plek geworden waar inwoners graag vertoeven, niet alleen voor de wekelijkse markt, maar ook voor dagelijks gebruik.

Daarnaast werd bij het ontwerp rekening gehouden met de functionele eisen van een marktplein. Er is voldoende ruimte voor marktkramen, evenementen en ontmoetingsplekken, zonder dat dit ten koste gaat van de esthetiek of het comfort van de bezoekers. De combinatie van groen en verharding zorgt ervoor dat het plein flexibel gebruikt kan worden, wat het tot een echte ontmoetingsplek voor de gemeenschap maakt.

Het succes van het herinrichtingsproject in Meulebeke bleef niet onopgemerkt. Het project won de Vande Moortel Clay Paver Award 2022 - 2023 in de categorie "Public spaces". Deze prestigieuze prijs bekroont innovatieve en duurzame projecten die gebruikmaken van kleiklinkers. De jury prees het project om zijn evenwicht tussen functionaliteit, esthetiek en duurzaamheid, en benadrukte de voorbeeldige manier waarop waterbeheer en klimaatadaptatie werden geïntegreerd in het ontwerp.